Zaakwaarneming: behartiging van andermans belang

Geplaatst door: Vincent Melens

De wet kent diverse vormen van vertegenwoordiging, waaronder volmacht, de vertegenwoordiging van minderjarigen en zaakwaarneming. In deze bijdrage behandelt Advocaat mr. Vincent Melens van Flinck Advocaten zaakwaarneming. Hij bespreekt wat zaakwaarneming is en het behartigen van andermans belang.

Wat is zaakwaarneming?

Zaakwaarneming is het zich willens en wetens en op redelijke grond inlaten met de behartiging van een anders belang, zonder de bevoegdheid daartoe aan een rechtshandeling of elders in de wet geregelde rechtsverhouding te ontlenen. Zaakwaarneming is geregeld in artikel 6:198 BW. De betrokkenen worden worden de zaakwaarnemer en de belanghebbende genoemd.

Een bekend voorbeeld van zaakwaarneming uit de jurisprudentie: een buurman ziet dat er bij zijn buren – door een onbekende reden – een ruit is gesneuveld. Hij weet dat de buren op dat moment op vakantie zijn. Om te voorkomen dat er eenvoudig kan worden ingebroken of er schade ontstaat door bijvoorbeeld regen, besluit hij de ruit te (laten) repareren. De kosten betaald hij uit eigen zak.

Redelijke grond

Voor zaakwaarneming moet sprake zijn van een redelijke grond om de belangen van de ander te behartigen. Van een redelijke grond is sprake als in het ingrijpen door de zaakwaarnemer is gerechtvaardigd, waarbij sterk wordt gekeken naar de precieze omstandigheden van het geval. De vermoedelijke wil van de belanghebbende speelt hierin tevens een belangrijke rol. De vermoedelijke wil geldt als een belangrijke aanwijzing om te bezien of sprake is van een redelijke grond voor zaakwaarneming.

In het aangehaalde voorbeeld is van een redelijke grond voor zaakwaarneming zeker sprake. Immers, de buurman probeert inbraak of andere schade te voorkomen. Het ligt voor de hand dat de eigenaren dergelijk ingrijpen door de buurman zouden willen en waarschijnlijk zelfs zouden waarderen.

Willens en wetens

De zaakwaarnemer moet blijkens artikel 6:198 BW zich willens en wetens inlaten met de behartiging van de belangen van de belanghebbende. Dit betekent dat hij ten tijde van het ingrijpen wist dat hij de belangen van een ander zou (gaan) behartigen.

De buurman uit het voorbeeld zich er van bewust zijn dat de belangen van een ander – zijn buren – zou behartigen. In de praktijk zal dit voor een zaakwaarnemer in de meeste gevallen bekend zijn.

Verplichtingen

Uit de wet volgen enkele verplichtingen voor zowel de zaakwaarnemer als voor de belanghebbende. Op grond van artikel 6:199 BW is de zaakwaarnemer ook verplicht om tijdens de zaakwaarneming de nodige zorg te betrachten en de zaakwaarneming voort te zetten, voor zover dit in redelijkheid van hem kan worden verwacht en zaakwaarneming noodzakelijk blijft. Ook is de zaakwaarnemer verplicht om verantwoording over zijn handelen af te leggen aan de belanghebbende (artikel 6:199 lid 2 BW).

Uit artikel 6:201 BW volgt dat de zaakwaarnemer bevoegd is rechtshandelingen te verrichten in naam van de belanghebbende. Hij is hiertoe bevoegd voor zover de belangen van de belanghebbende daardoor naar behoren worden behartigd.

De buurman die de kosten uit eigen zak betaalde, had de overeenkomst ook in naam van zijn buren af kunnen sluiten. In dat geval zouden de buren de rekening van de glaszetter bij terugkomst van hun vakantie moeten voldoen.

Ook voor de belanghebbende gelden een aantal verplichtingen. Het feit dat hij niet om de behartiging van zijn belangen heeft gevraagd, doet daaraan niet af. Door zaakwaarneming ontstaat een verbintenis tussen de belanghebbende en de zaakwaarnemer waaruit over en weer verplichtingen voortvloeien.

In artikel 6:200 lid 1 BW is bepaald dat de belanghebbende gehouden is de schade van de zaakwaarnemer te vergoeden, voor zover zijn belang(en) naar behoren zijn behartigd. Dat betekent dat de buren de kosten die hun buurman heeft gemaakt, om het raam te laten repareren, moeten vergoeden.

Als geen sprake was van een redelijke grond, of de belangen van de belanghebbende niet naar behoren zijn behartigd, kan de belanghebbende de zaakwaarneming eventueel goedkeuren (artikel 6:202 BW).

Meer informatie?

Wilt u na het lezen van dit artikel meer informatie? Of heeft u nog specifieke vragen over een zaakwaarneming? Neemt u dan contact op met advocaat mr. Vincent Melens van Flinck Advocaten op telefoonnummer 020 – 26 10 234 of per e-mail: [email protected].