Schuldenaar gevlucht? Vraag in Nederland zijn faillissement aan

Geplaatst door: Flinck Advocaten

De aanvraag van het faillissement van een schuldenaar kan een effectief drukmiddel zijn om (alsnog) betaling af te dwingen. Een faillissementsaanvraag wordt gewoonlijk behandeld door de Nederlandse rechter. Namelijk de rechter van de woonplaats van een schuldenaar. Maar wat als de debiteur vertrokken is naar het buitenland? Kan dan alleen nog buiten Nederland het faillissement worden aangevraagd? Flinck Advocaten over het indienen van een faillissementsaanvraag als een schuldenaar gevlucht is.

Hoofdregel

In beginsel geldt de hoofdregel van artikel 2 Fw. Deze houdt in dat de rechter van de laatste (Nederlandse) woonplaats van een schuldenaar bevoegd is om van een faillissementsaanvraag kennis te nemen. Met “woonplaats” wordt bedoeld iemands woonadres of de plaats van de statutaire zetel van een bedrijf.
De hoofdregel geeft dus dat als een schuldenaar naar het buitenland is vertrokken, dat dan alsnog in Nederland zijn faillissement kan worden aangevraagd. Daarmee kan dus nog steeds druk worden uitgeoefend. Vereist is daarvoor wel dat de schuldenaar vóór zijn vertrek uit Nederland één of meerdere schulden had jegens de aanvrager van het faillissement.

Uitzondering

Op de hoofdregel geldt een uitzondering uit het Europese recht. Een Nederlandse rechter dient namelijk zijn bevoegdheid te toetsen aan de Europese Insolventieverordening. Daaruit volgt dat niet altijd de (laatste) woonplaats de rechtsmacht bepaalt. Bepalend kan zijn de plaats waar het ‘centrum van de voornaamste belangen’ van de debiteur ligt. Dit wordt afgekort als “COMI” (centre of main interests).
Om te bepalen waar iemands COMI ligt, wordt gekeken naar de plaats waar hij het beheer over zijn (economische) belangen voert. Die plaats moet als zodanig ook voor derden herkenbaar zijn. Voor een bedrijf kan dat zijn de plaats waar de meeste activiteiten plaatsvinden, waar het contactadres voor klanten en leveranciers is of waar het hoofdbestuur doorgaans vergadert.
Bij de vraag of een faillissementsaanvraag toch in Nederland kan worden ingediend, terwijl de schuldenaars COMI in het buitenland is gelegen, is relevant of de schuldenaar in Europa of daarbuiten is gevestigd. Beide situaties worden hieronder behandeld.

Schuldenaar gevlucht binnen Europa?

Indien een debiteur is gevlucht naar een land binnen Europa waar ook zijn COMI ligt, dan is de rechter van die EU-Lidstaat in beginsel bevoegd. Een faillissementsaanvraag in Nederland heeft dan niet veel zin. Let wel, de wijziging van een schuldenaars COMI wordt niet zomaar aangenomen. Indien kort voor een faillissementsaanvraag zijn woonplaats of COMI is gewijzigd, dan kan de Nederlandse rechter toch bevoegd zijn. Dit is het geval indien een wijziging binnen enkele maanden voorafgaand aan een faillissementsaanvraag heeft plaatsgevonden.

Schuldenaar gevlucht buiten Europa?

Indien bekend is dat een schuldenaar buiten de Europese Unie verblijft en daar vermoedelijk ook zijn COMI heeft, welke rechter is dan bevoegd? In welke mate speelt Europees recht een rol in de bepaling van deze rechtsmacht? In 2017 heeft de Hoge Raad hierover helderheid gegeven. De Hoge Raad bepaalde dat de Nederlandse rechter eerst kijkt waar iemands COMI ligt. Als de schuldenaars COMI buiten Europa ligt, dan is daarmee de Insolventieverordening niet (verder) van toepassing. In welk geval alleen nog het nationale recht de bevoegdheid zal bepalen. Lees: de Nederlandse rechter van de laatste Nederlandse woonplaats (artikel 2 Fw).

Advocaat Faillissementsrecht

Wilt u meer informatie over het aanvragen van een faillissement? Of bent u in aanraking met een faillissement gekomen en wenst u hiertegen op te komen? U kunt altijd contact opnemen met een gespecialiseerd advocaat faillissementsrecht van Flinck Advocaten op telefoonnummer 020-26 10 234 of per e-mail: [email protected]