Onrechtmatige opzegging van een agentuurovereenkomst

Geplaatst door: Vincent Melens

Eerder schreef ik over de kenmerken van een agentuurovereenkomst. Hierbij wordt een verhouding geregeld tussen een handelsagent en zijn opdrachtgever (de ‘principaal’). De opzegging hiervan kan voor onbepaalde tijd, kan met inachtneming van de overeengekomen opzegtermijn. De opzegging van een agentuurovereenkomst, is afhankelijk van de gemaakte afspraken van partijen. Met regelmaat wordt er namelijk door de principaal een onjuiste opzegging van een agentuurovereenkomst gehanteerd. Dit wordt dan onrechtmatig opgezegd. De opzegging van een onrechtmatige agentuurovereenkomst, wat zijn de gevolgen hiervan? En heeft de handelsagent in dat geval recht op een schadevergoeding? Advocaat Vincent Melens van Flinck Advocaten, over de opzegging van een agentuurovereenkomst en de gevolgen van een onregelmatige opzegging.

Opzegtermijn van een agentuurovereenkomst

Een agentuurovereenkomst is opzegbaar. In artikel 7:437 BW staat dat elke partij het opzeggen van een agentuurovereenkomst kan regelen. Daarbij moet de overeengekomen contractuele opzegtermijn worden gehanteerd. Is er geen opzegtermijn van een agentuurovereenkomst opgenomen, dan geldt een opzegtermijn van 4 maanden. Dit kan vermeerderen als de overeenkomst een looptijd heeft gehad van 3 jaar of twee maanden na verloop van 6 jaar. De opzegtermijn is dus maximaal 6 maanden, tenzij partijen een langere termijn contractueel zijn overeengekomen.

Opzegging wegens dringende reden

Soms hoeft er bij een agentuurovereenkomst geen opzegtermijn te worden gehanteerd: dat is het geval als er sprake is van een opzegging wegens dringende reden (artikel 7:439 BW). Een dringende reden is een ‘omstandigheid van zodanige aard dat van de partij die de overeenkomst doet eindigen, redelijkerwijs niet gevergd kan worden de overeenkomst, zelfs tijdelijk, in stand te laten’.

Maar wanneer is er sprake van een ‘dringende reden’? Enkele voorbeelden uit de rechtspraak:
– het aannemen van steekpenningen;
– in strijd met een concurrentiebeding voor eigen rekening optreden namens een
concurrerende onderneming; of
– het faillissement van een agent

Geen opzegtermijn of dringende reden: schadeplichtig

Is de toepasselijke opzegtermijn niet (juist) gehanteerd en is er geen sprake van dringende reden, dan is de partij die de overeenkomst beëindigt schadeplichtig. De schadevergoeding kan op twee manieren berekend worden:

1) De handelsagent kan aanspraak maken op de ontvangen provisie. Dit indien de wettelijke opzegtermijn van ewél in acht was genomen. Dit wordt berekend aan de hand van de provisie die gedurende twaalf maanden vóór de opzegging zijn ontvangen. Dit bedrag kan naar boven of beneden worden gecorrigeerd als daarvoor goede redenen zijn;

2) Als alternatief kan de handelsagent zijn werkelijk geleden schade claimen. Het is aan de handelsagent om te bewijzen dat hij deze schade daadwerkelijk heeft geleden. Deze bewijslast bestaat niet bij schadevergoeding op basis van provisie. Het claimen van werkelijk geleden schade is dus lastiger. In de regel wordt daar alleen aanspraak op gemaakt als deze schade veel hoger ligt dan de gemiddelde provisie en dit makkelijk te bewijzen is.

Het is belangrijk dat er niet te lang gewacht wordt. De handelsagent dient binnen één jaar na de onrechtmatige opzegging van een agentuurovereenkomst, aanspraak maken op de schadevergoeding. Daarna komt deze mogelijkheid te vervallen.

Concurrentiebeding

In veel agentuurovereenkomsten is een concurrentie- en/of relatiebeding opgenomen. Zo’n beding verbiedt de handelsagent om tijdens of na de agentuurovereenkomst voor een concurrent of klant van de principaal te werken. Het beding moet schriftelijk zijn vastgelegd. Het mag bovendien enkel betrekking hebben op dezelfde producten en hetzelfde (klanten)gebied waar de handelsagent de principaal vertegenwoordigt.

Het beding verliest zijn werking als er een onjuiste opzegging van een agentuurovereenkomst is gehanteerd. Hierbij is er meestal geen kenbaar gemaakte, dringende reden voor geweest. In dat geval kan de handelsagent werken waar hij wil én aanspraak maken op schadevergoeding. De handelsagent kan ook bij rechtmatige opzegging, de rechter verzoeken om het beding (volledig of gedeeltelijk) teniet te doen. Dit is mogelijk als de handelsagent door het beding onevenredig wordt benadeeld.

Advocaat voor agentuurovereenkomst

Wilt u meer informatie over de opzegging van een agentuurovereenkomst? Of heeft u een andere vraag over agentuur? Neem dan contact op te nemen met Vincent Melens van Flinck Advocaten op telefoonnummer 020 – 26 10 234 of per e-mail: [email protected].