Inzage of afgifte van bewijsstukken

Geplaatst door: Willem van Agt

Er bestaat in het Nederlands (proces) recht geen algemeen inzagerecht. Wanneer iemand bekend is met de inhoud of het bestaan van een schriftelijk bewijsmiddel maar dit bewijsmiddel niet in zijn bezit heeft, kan hij een vordering op grond van artikel 843a Rv. instellen om inzage, afgifte of uittreksel daarvan te krijgen. Advocaat Willem van Agt over inzage of afgifte van bewijsstukken.

Exhibitieplicht van artikel 843a Rv.

Artikel 843a Rv. is de uitwerking van de zogeheten exhibitieplicht. Omdat er geen algemeen inzagerecht bestaat, vormt dit artikel een uitzondering op de hoofdregel dat iemand onder hem berustende bescheiden niet aan een ander ter inzage hoeft af te geven. Daarom zijn er aan de exhibitieplicht voorwaarden verbonden om fishing expeditions tegen te gaan.

Gronden van de vordering

Om de vordering tot inzage op basis van dit artikel te kunnen toewijzen moet aan een aantal cumulatieve voorwaarden zijn voldaan:

1. er moet sprake zijn van een rechtmatig belang;
2. het moet gaan om bepaalde bescheiden;
3. aangaande een rechtsbetrekking waarin eiser partij is.

Iemand heeft rechtmatig belang bij het opvragen van stukken als deze relevant zijn voor (vaststelling van) zijn rechtspositie. Het gaat daarbij in de eerste plaats om een bewijs belang die dient te corresponderen met de op hem rustende bewijslast. Degene die de vordering instelt, dient voldoende concrete feiten en omstandigheden te stellen waaruit dit belang blijkt. In beginsel komt het er op neer of een partij een onredelijk voordeel geniet of juist onredelijk nadeel lijdt, doordat een bepaald (bewijs)stuk in de procedure niet als bewijsmiddel ter beschikking komt.

Dat het moet gaan om bepaalde bescheiden, betekent in de kern dat specifiek moet kunnen worden vastgesteld welke ‘bescheiden’ ter inzage moeten worden gegeven. Een vordering om alle bankafschriften af te geven zal in de regel worden afgewezen, terwijl een vordering om de bankafschriften over een bepaalde periode (omdat daarmee een stelling kan worden bewezen) wel kan worden toegewezen.

Van een rechtsbetrekking is sprake, wanneer er (gerechtelijke) procedure loopt of mogelijk zal gaan lopen en een procespartij inzage wil van stukken die hem/haar kunnen helpen in het leveren van bewijs.

Gewichtige redenen en behoorlijke rechtsbedeling

Ook als aan deze voorwaarden is voldaan, kan afgifte worden afgewezen op grond van gewichtige redenen (bijvoorbeeld een geheimhoudingsplicht) of omdat redelijkerwijs kan worden aangenomen dat een behoorlijke rechtsbedeling ook zonder verschaffing van de gevraagde gegevens is gewaarborgd.

Welke procedure?

Deze vordering kan zowel in een lopende procedure worden ingesteld als voorafgaand aan een procedure (bij wijze van voorziening in kort geding).

Tot slot

Een (kort geding) procedure om inzage te krijgen van bepaalde bescheiden, kan een sterk middel zijn om je rechtspositie te bepalen of bewijs te verkrijgen ter onderbouwing van een vordering op de wederpartij.

Bent u op zoek naar een gespecialiseerde advocaat procesrecht? Neem dan vrijblijvend contact op met advocaat mr. Willem van Agt van Flinck Advocaten op telefoonnummer 020 – 26 10 234 of per e-mail: [email protected].